🌸 آندومتریوز چیست؟ تشخیص، علائم و روش‌های تصویربرداری تخصصی
آندومتریوز (Endometriosis) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های زنان است که در آن بافتی شبیه به پوشش داخلی رحم (اندومتر) خارج از رحم رشد می‌کند.
این بیماری می‌تواند باعث دردهای شدید قاعدگی، ناباروری، کیست تخمدان و التهاب لگنی شود.
تشخیص زودهنگام آندومتریوز نقش مهمی در کاهش علائم، بهبود کیفیت زندگی و افزایش شانس باروری دارد.
در مراکز تصویربرداری تخصصی، تشخیص عمدتاً با سونوگرافی تخصصی لگن و سونوگرافی ترانس‌واژینال انجام می‌شود.
⭐ آندومتریوز چگونه ایجاد می‌شود؟
علت دقیق هنوز ناشناخته است، اما چند عامل مهم دخیل هستند:
-
بازگشت خون قاعدگی به داخل لگن
-
عوامل ژنتیکی
-
تغییرات هورمونی
-
سیستم ایمنی ضعیف
-
التهاب مزمن لگنی
این بافت خارج از رحم، دقیقاً مانند بافت داخل رحم عمل می‌کند:
در هر سیکل قاعدگی رشد می‌کند، خون‌ریزی می‌کند و باعث درد و چسبندگی می‌شود.
⭐ انواع آندومتریوز
🔹 ۱. آندومتریوما (کیست شکلاتی تخمدان)
رایج‌ترین نوع؛ کیست‌هایی با مایع تیره که در تخمدان تشکیل می‌شوند.
🔹 ۲. آندومتریوز عمقی (Deep Endometriosis)
درگیری شدیدتر که دیواره روده، رباط‌های لگنی و فضاهای عمقی را درگیر می‌کند.
🔹 ۳. آندومتریوز سطحی لگنی
لکه‌ها و ضایعات کوچک روی صفاق لگن.
🔹 ۴. چسبندگی‌های لگنی
در اثر التهاب و خون‌ریزی‌های مکرر ایجاد می‌شود.
⭐ علائم آندومتریوز
بسته به نوع و شدت، علائم متفاوت است اما شایع‌ترین آن‌ها:
-
درد شدید قاعدگی (Dysmenorrhea)
-
درد هنگام نزدیکی
-
دردهای مزمن لگنی
-
لکه‌بینی‌های نامنظم
-
درد هنگام دفع
-
نفخ و مشکلات گوارشی
-
ناباروری
نکته مهم:
برخی زنان با وجود آندومتریوز هیچ علامتی ندارند و فقط هنگام بررسی مشکل ناباروری تشخیص داده می‌شوند.
⭐ تشخیص آندومتریوز چگونه انجام می‌شود؟
✔️ ۱. سونوگرافی تخصصی لگن
اولین و مهم‌ترین روش تشخیص است.
در تشخیص موارد زیر بسیار مؤثر است:
-
کیست‌های آندومتریوزی
-
چسبندگی‌ها
-
درگیری عمقی لگن
-
محدودیت حرکتی رحم
✔️ 2. سونوگرافی ترانس‌واژینال
دقت بسیار بالا برای تشخیص:
-
آندومتریوما
-
درگیری رکتوم
-
ندول‌های عمقی
-
ضایعات پنهان لگنی
✔️ 3. MRI لگن
در برخی موارد برای نقشه‌برداری جراحی و بررسی دقیق‌تر استفاده می‌شود.
✔️ 4. لاپاراسکوپی (تشخیص قطعی)
تنها روش تشخیص قطعی، مشاهده مستقیم ضایعات است.
⭐ درمان آندومتریوز
درمان به سن، شدت بیماری و وضعیت باروری بستگی دارد:
🔹 درمان دارویی
-
داروهای ضدالتهاب
-
قرص‌های هورمونی
-
داروهای مهارکننده تخمک‌گذاری
🔹 درمان جراحی
در موارد شدید یا ناباروری:
-
لاپاراسکوپی برای برداشت ضایعات
-
آزادسازی چسبندگی‌ها
🔹 روش‌های ترکیبی
در بسیاری از بیماران هم درمان دارویی و هم جراحی استفاده می‌شود.
⭐ آندومتریوز و ناباروری
بیش از ۳۰–۵۰٪ زنان مبتلا به آندومتریوز درجاتی از مشکل باروری را تجربه می‌کنند.
دلایل آن:
-
چسبندگی‌های لگنی
-
آسیب به تخمک‌گذاری
-
التهاب مزمن
-
اختلال در لوله‌های رحم
-
اختلال در محیط رحم
تشخیص دقیق با سونوگرافی تخصصی نقش حیاتی در برنامه‌ریزی درمان باروری دارد.
🌼 تشخیص آندومتریوز در مرکز تصویربرداری جردن
در مرکز جردن، تشخیص آندومتریوز با:
-
سونوگرافی تخصصی ترانس‌واژینال
-
بررسی کامل لگن
-
ارزیابی حرکتی رحم
-
تشخیص ضایعات عمقی
-
دستگاه‌های جدید و پزشک باتجربه
با دقت بسیار بالا انجام می‌شود.
❓ سؤالات متداول (FAQs)
1. آیا آندومتریوز درمان قطعی دارد؟
درمان قطعی ندارد، اما با دارو یا جراحی قابل کنترل است.
2. آیا آندومتریوز باعث ناباروری می‌شود؟
بله. در ۳۰ تا ۵۰ درصد موارد می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد.
3. آیا سونوگرافی می‌تواند آندومتریوز را شناسایی کند؟
بله، سونوگرافی تخصصی در تشخیص کیست‌ها و بسیاری از درگیری‌ها بسیار دقیق است.
4. آیا آندومتریوز فقط در زنان با دردهای شدید دیده می‌شود؟
خیر. بسیاری از زنان بدون درد هم ممکن است آندومتریوز داشته باشند.
5. چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت درد شدید قاعدگی، درد هنگام رابطه، ناباروری، یا کیست تخمدان، مراجعه ضروری است.
